Wusun

Wusun

ca. 2e eeuw v.Chr. – 6e eeuw

De Wusun was een confederatie van verschillende stammen. Zoals zoveel van onze bronnen over ruitervolken is bijna al onze kennis afkomstig uit Chinese geschriften. Voor de Chinezen leken ze erg op de Xiongnu, die in dezelfde tijd een rijk hadden aan de noordgrens van China. De wusun leefden net als de Xiongnu in vilten tenten, en dronken koemys (aïrag). Maar de Wusun hadden waarschijnlijk ook lemen huizen en zelfs stenen vloeren. Hierdoor is het goed mogelijk dat een deel van de Wusun niet nomadisch was.

Vroege geschiedenis

Hun afkomst is niet helemaal duidelijk, maar hoogstwaarschijnlijk komen ze oorspronkelijk uit Europa. Over de taal is vrijwel niets bekend. Het is ook heel moeilijk om iets over de taal te zeggen, omdat het een confederatie was kende het invloeden van bijvoorbeeld de Scythen en de Yuezhi. Het is ook goed mogelijk dat er binnen de confederatie verschillende talen werden gesproken. Volgens de Wusun zelf stamden ze af van een kind wat te vondeling was gelegd en door een zogende wolvin van de hongersnood was gered.

De eerste vermelding van de Wusun stamt uit de 3e eeuw v.Chr., toen de Xiongnu en de Yuezhi in een langdurige oorlog verwikkeld waren. Uiteindelijk wonnen de Xiongnu de strijd, waardoor de Yuezhi naar het westen moesten vluchten. Op hun vlucht stuitten zijn op de Wusun, waardoor er weer een oorlog uitbrak tussen de Yuezhi en de Wusun. De Yuezhi wonnen deze oorlog en de Wusun waren vrijwel geheel vernietigd. Maar de zoon van de leider van de Wusun overleefde de strijd en hij werd geadopteerd door de koning van de Xiongnu. Dit kan betekenen dat de Wusun en de Xiongnu een bondgenootschap sloten, maar het kan ook zijn dat de Xiongnu de Wusun onderwierpen. Toen de zoon van de laatste Wusun-koning volwassen was, kreeg hij bevel over een troepenmacht van de Xiongnu, waarmee hij wraak nam op de Yuezhi. Rond het einde van de 2e eeuw v.Chr. versloegen de legers van de Xiongnu/Wusun de Yuezhi, en de Wusun vestigden zich op de plek waar voorheen de Yuezhi hadden gewoond.

Wusung, Xiongnu en China

Vanaf dit moment groeide de macht van de Wusun enorm. Ze bezaten een groot gebied en ze controleerden een deel van de zijderoute. Op deze zijderoute ontstond een stad van de Wusun en het is heel goed mogelijk dat dit de eerste stad was die gebouwd werd door nomaden. Inmiddels waren de Wusun ook al weer in oorlog met de Xiongnu, maar ze waren zo erg in macht gegroeid dat de Xiongnu weinig tegen de Wusun kon doen. Ook de Chinese Han-dynastie begon nu last te krijgen van de Wusun. Omdat ze wisten dat ze militair gezien niet veel sterker waren dan de Wusun probeerden ze iets anders: ze stuurden diplomaten die verwarring moesten zaaien onder de Wusun. Deze diplomaten moesten zorgen voor een oorlog tussen de Wusun en de Xiongnu, zodat China in één klap van deze twee grootmachten af was. Hierdoor onstond er verdeeldheid binnen de Wusun, want een deel was bang voor China en wilde daarom de Xiongnu aanvallen. Een ander deel was bang voor de Xiongnu en wilde daarom China aanvallen. Dit dilemma toonde zich door het feit dat de koning van de Wusun twee vrouwen had: één was een Chinese prinses, en één was een prinses van de Xiongnu.

Uiteindelijk deden ze niets en bleven de legers van de Wusun binnen de grenzen. Maar rond het jaar 100 v.Chr. ondervonden de Wusun een nederlaag van de Xiongnu, waardoor ze alsnog een bondgenootschap sloten met China. De gezamenlijke legers van China en de Wusun bezorgden de Xiongnu in 72 v.Chr. een definitieve nederlaag. Mede door de enorme schatten die de Wusun buitmaakten na deze overwinnen, beleefden ze nu het hoogtepunt van hun macht. Ze bleven wel altijd een vazalstaat van China. En toen uiteindelijk de Chinese Han-dynastie viel, ging het ook veel slechter met de Wusun. Uiteindelijk werden ze verdreven door de Rouran, een ander ruitervolk. Er is verder weinig bekend over de ondergang van hun enorme rijk, ze verdwenen langzaam maar zeker uit de geschiedenis.

Chinese missie van Zhang Qian naar de Wusun, 126 v.Chr..