Djengis Khan

Djengis Khan

Andere mogelijke schrijfwijzen:Djengis Khan in traditioneel Mongools schrift
Dzjengis Khan, Dschingis Khan, Genghis Khan (Engels), Jinjis Khan, Cenghis Han (Turks), Tsjingiz Khan, Chinggis Khan, khagan, Qahan.

Het verenigen van de Mongoolse stammen (zie Temujin) zorgde er niet voor dat de problemen van Djengis Khan over waren. Zijn leger bestond uit een groot aantal verschillende stammen waarvan een groot gedeelte voorheen met elkaar in oorlog was. Het besluit om China binnen te vallen moet dan ook in deze context worden gezien. De belangrijkste reden voor de inval in China was dat er, om de stammen verenigd te houden, een gezamenlijke vijand en een gezamenlijk doel nodig was. Hoe verdeeld de stammen ook waren, ze werden verenigd door de haat tegen China. Daarnaast had Djengis Khan geld en goederen nodig om zijn leger te onderhouden. Zoals zo vaak in de geschiedenis van de stepperijken was China de makkelijkste manier om grote sommen geld buit te maken. Het is niet waarschijnlijk dat Djengis Khan van plan was om China ook daadwerkelijk te veroveren, laat staan een groot wereldrijk. Het was voor stepperijken aantrekkelijker om geregeld China binnen te vallen of om tribuut te vragen dan het hele bureaucratische systeem van China over te nemen. Toch kon Djengis Khan niet terug toen hij eenmaal China binnen was gevallen. Dit heeft te maken met twee problemen. Ten eerste heerste er nog steeds verdeeldheid onder de stammen en zou het verenigde Mongoolse leger snel uit elkaar vallen als ze zich terugtrokken naar de steppe. Het tweede ´probleem´ had te maken met het ongekende succes van Djengis Khan. Meestal plunderden de nomaden het platteland en lieten ze de steden met rust. Djengis Khan wist zich echter zo goed aan te passen aan nieuwe manieren van oorlogvoering dat de verovering van China ongekend succesvol was.

Het Zuiden

Ten zuiden van de Mongolen lag een verdeeld China bestaande uit de Song dynastie, de Jin dynastie en Xi Xia. Van deze drie werd alleen de Song bestuurd door een Chinese dynastie. De Jin werd bestuurd door de Jurchen uit Mantsjoerije, die het gebied hadden veroverd op de Liao. De Xi Xia ten slotte werd bestuurd door de Tibetaanse Tangut. De Jin was militair het machtigst en vormde voor Djenigs Khan in eerste instantie daarom een te groot doelwit. Om verschillende redenen trok hij in plaats daarvan met zijn leger naar Xi Xia. De meest voor de hand liggende reden was dat Xi Xia een opstapje vormde voor de aanval op de Jin. Djengis Khan kon hierdoor namelijk om de Chinese muur trekken en gaf tegelijkertijd zijn leger ervaring in de oorlog tegen een sedentair rijk. Daarnaast wilde Djengis Khan de Mongoolse steppe veiligstellen van invloeden vanuit Xi Xia. Ook had Xia Xia aan Senggüm, zoon van Ong Khan en vijand van Djengis Khan, onderdak geboden.
Djengis Khan begon zijn aanvallen op Xi Xia in 1205. Hij viel in eerste instantie geen grote steden aan maar plunderde grensgebieden. Xi Xia was een economisch sterk land maar militair geen partij voor Djengis Khan. Toch durfde de Mongolen pas in 1209 het aan om Zhongxiang, de hoofdstad van Xi Xia, te belegeren. Dit was echter de eerste keer dat de Mongolen voor een grote ommuurde stad stonden en ze hadden weinig kennis van belegeringen. Djengis Khan probeerde de loop van de Huang He (Gele Rivier) die door de stad liep te veranderen, om zo te zorgen dat er niet genoeg water meer in de stad was. Maar hiermee maakte hij een grote fout, want hij liet per ongeluk zijn eigen kamp overstromen. Uiteindelijk hield de keizer van Xi Xia het toch niet meer uit en hij betaalde de Mongolen een enorme schat aan goud en gaf zijn mooie dochter aan Djengis.

Het Noorden

Bekendste afbeelding van Djengis Khan, 14e eeuw, China.

Toen Djengis Khan de stammen had verenigd waren nog niet al zijn oude vijanden verslagen. Senggüm van de Kereit, Toqtoa Beki van de Merkit en Güchülüg van de Naimanen waren allemaal gevlucht. Om zijn grenzen veilig te stellen moest Djengis Khan met hen afrekenen. In het noorden woonden de Hoyin Irgen, de ‘Forest People’. Deze stammen zoals de Oirat en Kirghiz leefden in de bossen ten noorden van de steppe en waren semi-nomadisch. Sommigen van hen hadden zich aangesloten bij Jamukha, waardoor ze voor Djengis Khan niet te vertrouwen waren en een gevaar vormden. Om deze reden stuurde hij in 1207 zijn zoon Jochi met een leger naar het noorden. Hij werd tegemoet gereden door Quduqa-Beki van de Oirat, die zich onderwierp aan de Mongolen. Vervolgens hielp Quduqa-Beki Jochi bij het onderwerpen van de overige Oirats en andere Hoyin Irgen. Als dank hiervoor gaf Djengis Khan zijn dochter Checheyigen aan een zoon van Quduqa-Beki en de dochter van Jochi aan zijn andere zoon.

Oorlog met de Jin-dynastie

De Jin, Song en Xia

Met de Xi Xia onderworpen en zijn flanken veilig gesteld viel Djengis Khan in 1211 de Jin aan. De aanval was een groot succes maar duurde niet lang. In 1212 trokken de Mongolen terug naar de steppe en hielden slechts kleine delen van China onder hun controle. Ook ontvingen ze nu grote sommen geld van de Jin als tribuut. In het najaar van 1212 viel Djenigs Khan China opnieuw binnen, ditmaal met kennis van belegeringswerktuigen, opgedaan van overgelopen en gevangen genomen Chinezen. De Jin waren nu ook in hun steden niet meer veilig en konden de Mongolen op geen enkele manier tegenhouden. Langzaam kreeg ook de keizer in Zhongdu (Bejing) het benauwd. In 1214 verplaatste hij zijn hoofdstad naar het meer zuidelijk gelegen Kaifeng. Dit bleek een goede keus want een jaar later werd Zhongdu inderdaad veroverd. Deze klap voor de Jin zorgde ervoor dat veel generaals overliepen naar de Mongolen. De Jin kon zich nu op geen enkele manier verzetten tegen de Mongoolse legers. Toch duurde het nog een tijd voordat de hele Jin dynastie was veroverd vanwege gebeurtenissen in het westen.

Het Khwarazmiaanse rijk

Het Khwarazmiaanse en Mongoolse Rijk

In die tijd kreeg Djengis Khan een boodschapper van Mohammed, de leider van het Khwarazmiaanse rijk. Dit islamitische rijk was een grootmacht in Azië, die Djengis een handelsverdrag aanbood. Djengis zag de voordelen hiervan in en stuurde de boodschapper terug met het bericht dat hij wel iets in een handelsverdrag zag, zelfs zoveel dat hij Mohammed de titel zou geven van “meest geliefde zoon”. Mohammed vatte dit op als een grove belediging, want het betekende dat Djengis hem onder zichzelf plaatste. Mohammed verklaarde Djengis Khan onmiddellijk de oorlog. Djengis Khan kon maar de helft het aantal troepen op de been brengen als Mohammed. Maar Djengis had geleerd van zijn oorlogen met China en was in het bezit van Chinese wapens zoals vlammenwerpers en zelfs buskruid. Ook droegen alle Mongoolse krijgers een zijden hemd, een andere Chinese uitvinding. Als ze geraakt zouden worden door een pijl. zou die pijl het zijden hemd niet doorboren. Hierdoor werd het vlees van de krijger niet al te veel beschadigd als de pijl eruit werd gehaald.

De oorlog duurde 4 jaar, van 1218 tot 1222, en de Mongoolse legers verloren geen enkele slag. Deze veldtocht was ook erg belangrijk voor Subedei (Subutai), een van de generaals van Djengis. Hij bewees hier opnieuw dat hij een geniaal strateeg was. Het Mongoolse leger liet een spoor van vernielingen na en vernietigde het totale Khwarazmiaanse rijk. Hierna deelde Djengis Khan zijn leger in tweeën. Djengis Khan zelf begon zijn terugreis naar Mongolië, maar onderweg plunderde hij het huidige Afghanistan en delen van het Noorden van India. Het andere deel van het leger werd geleid door Subedei en Jebe. Dit leger was al een eerder afgesplitst van het hoofdleger om Sultan Mohammed op te sporen en te doden. Dit is niet gelukt, maar Mohammed was niet sterk genoeg voor een vlucht en stierf uiteindelijk van vermoeidheid. Dit leger van Subedei en Jebe trokken daarna op naar Rusland en onderweg versloegen ze de legers van Georgië. Ook de legers van Rusland werden verslagen en ze trokken plunderend rond totdat ze werden teruggeroepen door Djengis Khan.

De opstand van Xi Xia

In 1226 begon Djengis Khan weer een oorlog met Xi Xia. De keizer van dit rijk was een vazal van Djengis, maar hij had geweigerd om troepen te sturen voor de onderwerping van het Khwarazmiaanse rijk. Nu had hij een verbond gesloten met de verslagen Jin dynastie en samen kwamen ze in opstand tegen de Mongolen. Djengis Khan ondervond weinig tegenstand en hij veroverde de ene na de andere stad. Toen hij uiteindelijk alle opstandige legers had verslagen liet hij de hele keizerlijke familie van Xi Xia uitmoorden.

De dood van Djengis Khan

Na de succesvolle oorlog tegen het opstandige Xi Xia overleed Djengis Khan. De oorzaak van zijn dood is onbekend, maar er zijn verschillende theorieën. Over het algemeen word wel aangenomen dat hij stierf in een veldslag, maar het kan natuurlijk ook ouderdom zijn geweest. Het meest voor de hand liggende is dat hij tijdens de oorlog tegen Xi Xia een wond had opgelopen en daaraan later overleed. Sommigen beweren dat hij van zijn paard was gevallen en zo zijn er nog veel meer theorieën. Nog mysterieuzer wordt het omdat Djengis Khan niet wilde dat bekend werd gemaakt waar zijn graf was. Het is dus altijd onduidelijk geweest waar hij is begraven.

After his statutes and ordinances had been enacted Chingis Khan was killed by lightning.
-Giovanni DiPlano Carpini, The story of the Mongols whom we call the Tartars, vert. Erik Hildinger

 

Djengis Khan stamboom
Djengis Khan en zijn nazaten. De Khagans zijn omcirkeld.
Stamboom Djengis Khan